Quarantaines, personeelstekorten en financiële putten die maar niet opgevuld raken. De kinderopvang kreunt onder de vierde coronagolf. ‘We zijn gewoon crimineel ondergefinancierd.’JORN LELONG14 november 2021, 07:05
Het is al even geleden dat Framke Trousse van kinderdagbedrijf Achter de maan in Antwerpen zorgeloos kon opstaan. “Elke dag vraag ik me af: wie gaat er nu ziek uitvallen? Ga ik wel kunnen opendoen? Dat wordt vermoeiend, na bijna twee jaar.”
De federatie kinderopvang trekt daarom aan de alarmbel. Steeds meer kinderdagverblijven bezwijken immers onder de personeelstekorten, de onderfinanciering en de voortdurende aanpassingen door corona-uitbraken. “Momenteel wacht ik angstig het testresultaat van een collega af”, zegt Trousse. “Als die positief zou zijn, dan moeten zes collega’s in quarantaine. Dat zou dus minstens enkele dagen sluiten betekenen. Ook ouders raken dat stilaan kotsbeu. Maar wat kunnen wij anders doen?”
Het begint bij een oud zeer in de kinderopvang: een gebrek aan nieuwe krachten. “Wij hebben al twee weken een vacature online staan, maar er komt gewoon geen reactie op”, zegt Guy Taffijn (61) uit Gent. “Het is de eerste keer in vijftien jaar dat ik dat meemaak.” Hij is niet alleen. Op VDAB staan nog 773 openstaande vacatures voor begeleiding in de kinderopvang.ADVERTISING
Enerzijds trekt de opleiding jaar na jaar minder studenten aan. Bovendien hebben de kinderdagverblijven de grootste moeite om die studenten te houden. “Veel studentes die hier stage komen lopen, stoppen omwille van de werkdruk en het gebrek aan waardering”, zegt Fatima Khouili (36) van kinderdagverblijf Kinderparadijs in Kessel-Lo. “Dan horen we achteraf dat ze liever doorstuderen om verpleegster of leerkracht te worden, waar ze meer loon en vakantie hebben. Zo spelen we veel goeie kandidaten kwijt.”
Dat wordt nog versterkt door initiatieven van de Vlaamse regering zelf. Zo maakte Vlaams minister van Onderwijs Ben Weyts (N-VA) 23 miljoen euro vrij om 550 extra kinderverzorgers aan te trekken voor het kleuteronderwijs. Kostbare handen die gemist worden in het reguliere opvangcircuit.
Volgens Vlaams Parlementslid in Brussel Celia Groothedde (Groen) is er nood aan meer interactie tussen kindbegeleiders en bachelors in de kinderopvang. “Kindbegeleiders moeten negen kinderen tegelijk in de gaten houden en zien de bachelors pedagogie van het jonge kind als mensen die vanuit een bureau hun dag bepalen. Die mensen horen samen te werken op de vloer zodat ze echte teams worden en mekaar kunnen inspireren. Ofwel moet er een tussenstatuut komen, van bijvoorbeeld ervaren kindbegeleiders die op de vloer hun ervaring en kennis inzetten. Zo creëer je ook een oplossing voor de vlakke loopbaan van kindbegeleiders, die nu veertig jaar hetzelfde werk doen.”
De hele sector van de kinderopvang kreunt onder personeelstekorten, quarantaines en hoge kosten. Om break-even te draaien, moeten kinderdagverblijven kunnen rekenen op een volle bezetting. Maar omdat veel ouders hun resterende respijtdagen opnemen en andere kinderen uitvallen door quarantaines, loopt de kinderopvang inkomsten mis. Bovendien worden kinderdagverblijven in tegenstelling tot eerdere golven niet gecompenseerd voor het gemis aan inkomsten door uitval bij kinderen.
GROTE VERSCHILLEN
Bovendien zitten er erg grote verschillen tussen diverse kinderdagverblijven, met dank aan het trappensysteem. Kinderdagverblijven uit trap 0 en trap 1, die ofwel geen subsidiëring ofwel een basissubsidie krijgen, hebben het vandaag financieel nog een pak lastiger dan de kinderdagverblijven die ouders volgens inkomen kunnen laten betalen.
“De kinderdagverblijven zonder inkomenstarief zijn gewoon crimineel ondergefinancierd”, zegt Jan*, die een vzw met kinderdagverblijven in Vlaams-Brabant runt en enkel een basissubsidie krijgt. Dat alleen kinderbegeleiders van kinderdagverblijven uit de hoogste subsidietrap volgens het nieuwe sociaal akkoord (VIA6) een loonsverhoging krijgen, zet extra kwaad bloed. “Nu al verdient een werknemer met tien jaar anciënniteit in onze subsidietrap 1.000 euro bruto minder dan een collega in een crèche met de hoogste prijssubsidie. Die loonsverhoging maakt de ongelijkheid des te groter.”
Zelfs de verschillende tarieven bij de crèches die wel inkomenstarieven ontvangen, zijn aanzienlijk. “Bij de hoogste subsidietrap krijgen ze aanzienlijk meer subsidies, en dus ook meer loon dan in 2B”, zegt Fatima Khouili. “Zij kunnen het zich veroorloven om een sociaal assistent of verpleegster aan te werven. Als bij ons iemand ziek valt, moeten we gewoon hetzelfde doen met minder mensen. Dat wordt met de dag lastiger.”
De Vlaamse regering had aangekondigd om de kloof in subsidies 2A en 2B te dichten, maar tot op heden is dat niet gebeurd. Guy Taffijn, zaakvoerder van De Biotoop, die ook in subsidietrap 2B zit, ging enkele geleden noodgedwongen op zoek naar extra inkomsten. Vandaag fabriceert hij ook wasbare luiers, biomaaltijden en meubels voor kinderdagverblijven en scholen. “Waren we louter bij kinderopvang gebleven, dan was het niet meer houdbaar geweest.”
Vlaams minister van Welzijn Wouter Beke (CD&V) wil het personeelstekort terugdringen door onder meer de opleidingen voor werkzoekenden te stimuleren. Daarmee wil hij de komende twee jaar minstens 1.300 mensen leiden naar de kinderopvang. Ook komen er 264 pedagogische coaches, die opleidingen kunnen geven in kinderdagverblijven en het werk van kindbegeleiders verlichten.
Jan* is een pseudoniem.